کد مطلب:314366 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:214
درهای حرم مطهر حضرت عباس
حرم حضرت عباس علیه السلام (رواق ها و گنبدخانه) دارای شش باب در است كه پنج تای آنها به رواق ها گشوده می شود و یكی دو قسمت بالا سر قرار دارد.
دو باب از این درها در غرب قرار دارند.
یكی از این دو در جوار كفشداری متعلق به تولیت حرم واقع شده، جنس آن از نقره و دارای دو لنگه است. بر بالای آن كتیبه ای است و در آن كتیبه نوشته است: كتبه محمد علی القزوینی الحائری سنة 1288 هـ. ق. [1] بر لنگه های در نیز این نوشته ها به چشم می خورد:
بر لنگه ی در راست، این ابیات از شاعر كربلایی سید حسین علوی نقش بسته است:
قد تولی بالطف سقی العطاشی
و لأعدائه المنون سقاها
قام للحق ناصرا و المنایا
بشبا عضبه تشب لظاها
هی باب لمرقد ضم بدرا
لبنی هاشم و لیث و غاها
و علی العلقمی شید صرح
قصرت عنه رفعة جوازها
جدد المرتضی له الباب فخرا
و لأفعاله الاله تباهی
فیك باب النجاة جدد أرخ
حق بالله لم یخب من أتاها
او در سرزمین طف آبرسانی به تشنگان را بر عهده گرفت و البته به كام دشمنان شربت مرگ ریخت، او برخاست و حق را یاری داد و با لبه ی شمشیر خویش طوفان مرگ بر اردوی دشمن وزاند.
این در مرقدی است كه ماه بنی هاشم و شیر بیشه ی پیكار این خاندان را در خود جای داده است.
و بر كنار نهر علقمی كاخی ساخته شد بلند كه آسمان نیلگون به بلندی آن نرسد.
[ صفحه 251]
مرقفی برای آن دری دیگر ساخت و این مایه ی افتخار اوست كه خداوند كارهایش را مایه ی فخر قرار دهد.
ای ابوالفضل، بر آستانه ی تو باب نجات حیاتی دیگر یافته است، تاریخ آن بگوی: این به خداوند سوگند دری است كه هر كس قصد آن كند نومید و ناكام نشود.
گفتنی است مصراع آخر این شعر یعنی عبارت «حق بالله لم یخب من أتاها» ماده تاریخ ساخت این در است كه در حساب ابجد با عدد 1356 برابر است و سال ساخت را نشان می دهد.
بر لنگه ی چپ نیز ابیات دیگری از همان شاعر است:
هی باب النجاة للحق طرا
حیث جاء الكتاب فی ذكراها
قائلا باب حطة من أتاها
و حمی من جهنم و لظاها
و بأعتابها الملائك تهوی
فاز بالأمن فلیفز من أتاها
و علی الشهب قد تسامت مقاما
بجلال و رفعة لا تضاهی
یا ثری العلقمی قد صرت حصنا
بخضوع تشم طیب ثراها
لأبی الفضل جددت باب قدس
ملأ الخافقین، فخر علاها
این باب نجاتی است كه حق آن را به تمامی گشوده است؛ آن جا كه در كتاب خدا از آن نام برده است، جایی كه می گوید «باب حطه» كه هر كس بر این در بیاید گناه او آمرزیده شود و سپری برای او در برابر دوزخ و زبانه های آن باشد.
بر آستانه ی این در فرشتگان بایستند. این در، باب امن است. هر كه آهنگ آن كند رستگاری یابد.
بر كوه های بلند نیز به جلال و رفعتی برتری و بلندی دارد كه آن را همانند نیست.
ای خاك علقمی، تو با سر تسلیم نهادن به زیر گام های عباس دژی استوار شده ای و همه جا بوی خوش تو به مشام رسد، برای مرقد ابوالفضل دری نو ساخته شد، برای مرقدی پاك كه آوازه ی شكوه آن خاور و باختر را پركرده است.
[ صفحه 252]
این در، ساخت محمد حسن نقاش فرزند مرحوم شیخ موسی است.
در دوم نیز از نقره و دارای دو لنگه است و این ابیات از كربلایی سید حسین علوی شاعر بر آن نقش بسته است:
فتبدی بالصبح مذ جدوده
بعنان السماء منه الضیاء
(حسن) الندب بالسدانة فیه
نال فضلا عنت له الفضلاء
نصرالدین عن بصیرة أمر
صابرا للذی أراد القضاء
فعلی قبره الملائك طافت
و الیه قد زارت الأنبیاء
و غدا باب قدسه للبرایا
كهف أمن به المنی و الرجاء
بطل نال فی الطفوف مقاما
غبطته بنیله الشهداء
قد حباه اللوا حسین افتخارا
والی مثله یحق اللواء
نار موسی أم باب قدس تجلی
لأبی الفضل نوره أم ذكاء؟
أم غدا العلقمی طور التجلی
و به الأرض أشرقت و السماء؟
مذ حوی مرقدا لشبل علی
من له الفضل ینتمی و العرفاء
آن هنگام كه این را نوسازی كردند در صبحگاهان از آن نوری به آسمان برخاست.
حسن، آن كه داوطلبانه تولیت قبر او را عهده دار شد افتخاری از آن خود كرد كه همه ی مفتخران در برابر آن سر فرود آوردند، او (عباس) از سر آگاهی دین را یاری داد و در برابر خواست آن كه قضا و تقدیر از آن اوست صبر كرد،
پس بر گرد قبر او، فرشتگان به طواف آمدند و قبر او را، پیامبران زیارت كردند،
و آستانه ی بارگاه قدس او برای همه ی مردمان پناهگاه امنی شد كه امان و آرزوی خود آن جا بیابند،
او قهرمانی است كه در كربلا به چنان جایگاهی دست یافت كه همه ی شهیدان دیگر بر آن حسرت بردند، حسین افتخار پرچمداری را به او داد و البته همانند او را این پرچم سزاست،
اینجا آتش مومی است یا باب قدسی است كه نور و روشنی ابوالفضل علیه
[ صفحه 253]
السلام در آن تجلی كرده است؟
یا آن كه نهر علقمی طور تجلی شده و آسمان از این تجلی نورانی گشته است؟
از آن زمان كه مرقد، پسر علی را در برگرفت، همان كه فضل و وفا را به او نسبت دهند.
در مورد ماده تاریخ نوسازی این نیز دو بیت گفته شده است:
قد جددوا باب باب حمی للمبین
بنوره أشرق للسائلین
مذ تم أرخ مجملا قولنا
باب الهدی والرشد العالمین
دری از درهای این حرم روشنگر و این پناهگاه مردمان كه به نور خود بر گدایان این در روشنی بخشیده است نوسازی كردند، از آن هنگام كه این بنا به پایان رسید، ماده تاریخی برایش بگذار. چكیده ی سخن ما آن كه این در، برای همه ی جهانیان باب راهیابی و هدایت است.
شایان ذكر است كه عبارت «مجملا قولنا باب الهدی و الرشد فی العالمین» در حساب ابجد با عدد 1219 برابری می كند و این سال را می نمایاند.
شایان ذكر است كه این در مشرف بر كفشداریی است كه به واژه ی شیخ محمد كشوان تعلق دارد.
سومین در همان است كه در قسمت بالا سر قرار دارد و به جایی گشوده نمی شود. چهارمین در سمت پایین پا، یعنی در مشرق واقع است و به رواق گشوده می شود. پنجمین در كه آن نیز به رواق گشوده می شود، دارای دو لنگه است؛ بر یك لنگه، این ابیات نقش بسته است:
مررت بقبر للشهید بكربلا
ففار علیه من دموعی غزیرها
فما زلت أرثیه و أبكی لرزئه
و یسعد عینی دمعها و زفیرها
و لا برح الوفاد زوار قبره
یفوح علیه مسكها و عبیرها
سلام علیك یا أباالفضل كلما
تمر شمالات النسیم و مورها
مولانا طاهر سیف الدین
[ صفحه 254]
بر قبر شهیدی در كربلا گذر كردم و اشك از دیدگانم فرو ریخت. همچنان او را رثا می گویم و بر مصیبت و اندوه او می گریم و دیده ام نیز مرا به اشك و سینه ام مرا به ناله همراهی می كند، همچنان قاصدان كوی او به زیارت قبرش می آیند و بوی مشك و عبیر در این مرقد می پراكند.
ای ابوالفضل، سلام بر تو تا آن زمان كه نسیم پگاه و شامگاه بوزد.
وقف: سرمان سیف الدین طاهر: سال 1351 هـ.ق.
بر لنگه ی دیگر نیز این ابیات به چشم می خورد:
عباس یا باب الحوائج للوری
الفضل جاری منك للاطیاب
تهدیك افئدة الكرام بشوقهم
بمقامك العالی لكسب ثواب
یقضی حوائج من یلوذ ببابه
رب العلی و مسبب الأسباب
و یفوز زائره بنیل مرامه
و له النعیم غدا یغیر حساب
قصر البیان عن المدیح لبابه
طوبی لحجاب و حسن مآب
عباس،ای باب الحوائج مردمان وای كه فضل و نیكی ات بر همه پاكان جاری است، دل های بزرگان شوق تو دارد و مقام بلند تو را برای رسیدن به پاداش الهی به پیشوایی می گیرد، هر كس بر در او پناه آورد، خداوند آسمان سبب ساز هستی حاجت او را برمی آورد.
هر كس او را زیارت كند به خواسته ی خویش می رسد و كامیاب می گردد و در فردای قیامت نیز او را نعمتی بی حساب خواهد بود، بیان از مدیحه سرایی بر آستانه ی او كوتاه است، خوشا كسی را كه پاسبان آن در است و این خوش فرجامی است».
امام ششمین در نیز در ناحیه ی شمال حرم واقع است و همان اشعاری بر آن نقش بسته كه بر پنجمین در هست، با این تفاوت كه در میانه ی لنگه ی دوم این كتیبه نیز دیده می شود: «البانی محمد جعفر خلف المرحوم الحاج عبدالحمید التاجر الأصفهانی 1341 هـ. كتبه علی بن الحسین الموسوی البهبهانی». [2] .
[ صفحه 255]
دو باب از این درها در غرب قرار دارند.
یكی از این دو در جوار كفشداری متعلق به تولیت حرم واقع شده، جنس آن از نقره و دارای دو لنگه است. بر بالای آن كتیبه ای است و در آن كتیبه نوشته است: كتبه محمد علی القزوینی الحائری سنة 1288 هـ. ق. [1] بر لنگه های در نیز این نوشته ها به چشم می خورد:
بر لنگه ی در راست، این ابیات از شاعر كربلایی سید حسین علوی نقش بسته است:
قد تولی بالطف سقی العطاشی
و لأعدائه المنون سقاها
قام للحق ناصرا و المنایا
بشبا عضبه تشب لظاها
هی باب لمرقد ضم بدرا
لبنی هاشم و لیث و غاها
و علی العلقمی شید صرح
قصرت عنه رفعة جوازها
جدد المرتضی له الباب فخرا
و لأفعاله الاله تباهی
فیك باب النجاة جدد أرخ
حق بالله لم یخب من أتاها
او در سرزمین طف آبرسانی به تشنگان را بر عهده گرفت و البته به كام دشمنان شربت مرگ ریخت، او برخاست و حق را یاری داد و با لبه ی شمشیر خویش طوفان مرگ بر اردوی دشمن وزاند.
این در مرقدی است كه ماه بنی هاشم و شیر بیشه ی پیكار این خاندان را در خود جای داده است.
و بر كنار نهر علقمی كاخی ساخته شد بلند كه آسمان نیلگون به بلندی آن نرسد.
[ صفحه 251]
مرقفی برای آن دری دیگر ساخت و این مایه ی افتخار اوست كه خداوند كارهایش را مایه ی فخر قرار دهد.
ای ابوالفضل، بر آستانه ی تو باب نجات حیاتی دیگر یافته است، تاریخ آن بگوی: این به خداوند سوگند دری است كه هر كس قصد آن كند نومید و ناكام نشود.
گفتنی است مصراع آخر این شعر یعنی عبارت «حق بالله لم یخب من أتاها» ماده تاریخ ساخت این در است كه در حساب ابجد با عدد 1356 برابر است و سال ساخت را نشان می دهد.
بر لنگه ی چپ نیز ابیات دیگری از همان شاعر است:
هی باب النجاة للحق طرا
حیث جاء الكتاب فی ذكراها
قائلا باب حطة من أتاها
و حمی من جهنم و لظاها
و بأعتابها الملائك تهوی
فاز بالأمن فلیفز من أتاها
و علی الشهب قد تسامت مقاما
بجلال و رفعة لا تضاهی
یا ثری العلقمی قد صرت حصنا
بخضوع تشم طیب ثراها
لأبی الفضل جددت باب قدس
ملأ الخافقین، فخر علاها
این باب نجاتی است كه حق آن را به تمامی گشوده است؛ آن جا كه در كتاب خدا از آن نام برده است، جایی كه می گوید «باب حطه» كه هر كس بر این در بیاید گناه او آمرزیده شود و سپری برای او در برابر دوزخ و زبانه های آن باشد.
بر آستانه ی این در فرشتگان بایستند. این در، باب امن است. هر كه آهنگ آن كند رستگاری یابد.
بر كوه های بلند نیز به جلال و رفعتی برتری و بلندی دارد كه آن را همانند نیست.
ای خاك علقمی، تو با سر تسلیم نهادن به زیر گام های عباس دژی استوار شده ای و همه جا بوی خوش تو به مشام رسد، برای مرقد ابوالفضل دری نو ساخته شد، برای مرقدی پاك كه آوازه ی شكوه آن خاور و باختر را پركرده است.
[ صفحه 252]
این در، ساخت محمد حسن نقاش فرزند مرحوم شیخ موسی است.
در دوم نیز از نقره و دارای دو لنگه است و این ابیات از كربلایی سید حسین علوی شاعر بر آن نقش بسته است:
فتبدی بالصبح مذ جدوده
بعنان السماء منه الضیاء
(حسن) الندب بالسدانة فیه
نال فضلا عنت له الفضلاء
نصرالدین عن بصیرة أمر
صابرا للذی أراد القضاء
فعلی قبره الملائك طافت
و الیه قد زارت الأنبیاء
و غدا باب قدسه للبرایا
كهف أمن به المنی و الرجاء
بطل نال فی الطفوف مقاما
غبطته بنیله الشهداء
قد حباه اللوا حسین افتخارا
والی مثله یحق اللواء
نار موسی أم باب قدس تجلی
لأبی الفضل نوره أم ذكاء؟
أم غدا العلقمی طور التجلی
و به الأرض أشرقت و السماء؟
مذ حوی مرقدا لشبل علی
من له الفضل ینتمی و العرفاء
آن هنگام كه این را نوسازی كردند در صبحگاهان از آن نوری به آسمان برخاست.
حسن، آن كه داوطلبانه تولیت قبر او را عهده دار شد افتخاری از آن خود كرد كه همه ی مفتخران در برابر آن سر فرود آوردند، او (عباس) از سر آگاهی دین را یاری داد و در برابر خواست آن كه قضا و تقدیر از آن اوست صبر كرد،
پس بر گرد قبر او، فرشتگان به طواف آمدند و قبر او را، پیامبران زیارت كردند،
و آستانه ی بارگاه قدس او برای همه ی مردمان پناهگاه امنی شد كه امان و آرزوی خود آن جا بیابند،
او قهرمانی است كه در كربلا به چنان جایگاهی دست یافت كه همه ی شهیدان دیگر بر آن حسرت بردند، حسین افتخار پرچمداری را به او داد و البته همانند او را این پرچم سزاست،
اینجا آتش مومی است یا باب قدسی است كه نور و روشنی ابوالفضل علیه
[ صفحه 253]
السلام در آن تجلی كرده است؟
یا آن كه نهر علقمی طور تجلی شده و آسمان از این تجلی نورانی گشته است؟
از آن زمان كه مرقد، پسر علی را در برگرفت، همان كه فضل و وفا را به او نسبت دهند.
در مورد ماده تاریخ نوسازی این نیز دو بیت گفته شده است:
قد جددوا باب باب حمی للمبین
بنوره أشرق للسائلین
مذ تم أرخ مجملا قولنا
باب الهدی والرشد العالمین
دری از درهای این حرم روشنگر و این پناهگاه مردمان كه به نور خود بر گدایان این در روشنی بخشیده است نوسازی كردند، از آن هنگام كه این بنا به پایان رسید، ماده تاریخی برایش بگذار. چكیده ی سخن ما آن كه این در، برای همه ی جهانیان باب راهیابی و هدایت است.
شایان ذكر است كه عبارت «مجملا قولنا باب الهدی و الرشد فی العالمین» در حساب ابجد با عدد 1219 برابری می كند و این سال را می نمایاند.
شایان ذكر است كه این در مشرف بر كفشداریی است كه به واژه ی شیخ محمد كشوان تعلق دارد.
سومین در همان است كه در قسمت بالا سر قرار دارد و به جایی گشوده نمی شود. چهارمین در سمت پایین پا، یعنی در مشرق واقع است و به رواق گشوده می شود. پنجمین در كه آن نیز به رواق گشوده می شود، دارای دو لنگه است؛ بر یك لنگه، این ابیات نقش بسته است:
مررت بقبر للشهید بكربلا
ففار علیه من دموعی غزیرها
فما زلت أرثیه و أبكی لرزئه
و یسعد عینی دمعها و زفیرها
و لا برح الوفاد زوار قبره
یفوح علیه مسكها و عبیرها
سلام علیك یا أباالفضل كلما
تمر شمالات النسیم و مورها
مولانا طاهر سیف الدین
[ صفحه 254]
بر قبر شهیدی در كربلا گذر كردم و اشك از دیدگانم فرو ریخت. همچنان او را رثا می گویم و بر مصیبت و اندوه او می گریم و دیده ام نیز مرا به اشك و سینه ام مرا به ناله همراهی می كند، همچنان قاصدان كوی او به زیارت قبرش می آیند و بوی مشك و عبیر در این مرقد می پراكند.
ای ابوالفضل، سلام بر تو تا آن زمان كه نسیم پگاه و شامگاه بوزد.
وقف: سرمان سیف الدین طاهر: سال 1351 هـ.ق.
بر لنگه ی دیگر نیز این ابیات به چشم می خورد:
عباس یا باب الحوائج للوری
الفضل جاری منك للاطیاب
تهدیك افئدة الكرام بشوقهم
بمقامك العالی لكسب ثواب
یقضی حوائج من یلوذ ببابه
رب العلی و مسبب الأسباب
و یفوز زائره بنیل مرامه
و له النعیم غدا یغیر حساب
قصر البیان عن المدیح لبابه
طوبی لحجاب و حسن مآب
عباس،ای باب الحوائج مردمان وای كه فضل و نیكی ات بر همه پاكان جاری است، دل های بزرگان شوق تو دارد و مقام بلند تو را برای رسیدن به پاداش الهی به پیشوایی می گیرد، هر كس بر در او پناه آورد، خداوند آسمان سبب ساز هستی حاجت او را برمی آورد.
هر كس او را زیارت كند به خواسته ی خویش می رسد و كامیاب می گردد و در فردای قیامت نیز او را نعمتی بی حساب خواهد بود، بیان از مدیحه سرایی بر آستانه ی او كوتاه است، خوشا كسی را كه پاسبان آن در است و این خوش فرجامی است».
امام ششمین در نیز در ناحیه ی شمال حرم واقع است و همان اشعاری بر آن نقش بسته كه بر پنجمین در هست، با این تفاوت كه در میانه ی لنگه ی دوم این كتیبه نیز دیده می شود: «البانی محمد جعفر خلف المرحوم الحاج عبدالحمید التاجر الأصفهانی 1341 هـ. كتبه علی بن الحسین الموسوی البهبهانی». [2] .
[ صفحه 255]
[1] نوشته ي محمد علي قزويني حائري، به سال 1288 هـ.ق.
[2] «باني اين بنا محمد جعفر فرزند مرحوم حاج عبدالحميد تاجر اصفهاني است، 1341 هـ. ق. نوشته ي علي بن حسين موسوي بهبهاني».